کتاب سرگذشت فلسفه

همه چیز یکی است پارمنیدس معتقد بود که نمی توان گفت هیچ چیزی وجود نداشته است. به عقیده او هرگز ممکن نیست که هیچ چیزی وجود نداشته باشد و بنابراین نمی توان گفت همه چیز یا در واقع هر چیزی، از هیچ (عدم) به وجود آمده است. همه چیز باید همیشه بوده باشد؛ به دلیل مشابهی، همچنین ممکن نیست چیزی هیچ (عدم) شود؛ بنابراین، نه تنها همه چیز باید بی آغاز و غیر مخلوق باشد، بلکه باید ابدی و فناناپذیر هم باشد. همچنین، به دلایل مشابهی، ممکن نیست هیچ شکاف یا خلائی در واقعیت باشد، یا هیچ بخشی از واقعیت نیست که در آن چیزی نباشد؛ واقعیت در همه جا باید به هم پیوسته باشد؛ همه فضا پر و ملأ (پری یا پلنوم) است. این افکار به ایجاد این نظریه انجامید که همه گیتی، در واقع، وجودی واحد و تغییر ناپذیر است. همه چیز یکی است. آنچه که تغییر با جنبش و حرکت به نظر می رسد، چیزی است که در یک نظام بسته و ثابت رخ می دهد.

شاید عجیب به نظر برسد که افکار پارمنیدس شباهت تکان دهنده ای دارد با آن دیدگاه علمی از جهان هستی که در دوران بین نیوتن (قرن هفدهم) تا اینشتین (قرن بیستم) شکل گرفت. در مورد در این دیدگاه علمی جدید هست که پارمنیدس را به یاد می آورد. اولی، جبرگرایی آن است همه چیز لزوما و ناگزیر همان است که، باید باشد. دوم این که فقط از منظر درونی و ذهنی ناظر ممکن است زمان حال یا اکنون وجود داشته باشد؛ از جنبه بیرونی یا واقعیت خارجی، همه لحظه های زمانی یکسان اند و تمایزی ندارند. هنگامی که بحث مفصلی در این موضوع میان دو مغز متفکر بزرگ قرن بیستم در گرفت، نام پارمنیدس به میان آمد. آن دو، اینشتین و پوپر بودند و در شرحی که پوپر در زندگی نامه خودنوشته اش (جست وجوی بی پایان درباره آن بحث با اینشتین آورده، می نویسد: «می خواستم او را قانع کنم تا از جبرگرایی اش دست بردارد زیرا او را به این دیدگاه می رساند که جهان هستی همان جهان چهاربعدی پارمنیدسی است که هر تغییری در آن، توهم انسان است یا چیزی در همین حد. او پذیرفت که همین دیدگاه را داشته و در حین گفت وگوی مان، او را “پارمنیدس” خطاب می کردم.»