تیرانداز درازکش

«تیرانداز درازکش» رمانی از ژان‌پاتریک مانشت است. این نویسنده فقط ۵۳ سال عمر کرد، اما در همین مدت خودش را به عنوان یکی از چهره‌های شاخص رمان نوآر فرانسه تثبیت کرد.
در دهۀ هفتاد و هشتاد میلادی نوعی از رمان نوآر در فرانسه شکل گرفت که تلفیقی از رمان‌های جنایی آمریکا در دهه چهل و پنجاه و جهان‌بینی اگزیستانسیالیستی جامعه آن روز فرانسه بود. شخصیت اصلی این آثار ضدقهرمانی تک‌ و تنها، خونسرد و بدبین بود که به راحتی آدم می‌کشت و از مرگ هم هراسی نداشت و معمولا سرنوشتی تلخ در انتظار این قهرمان تک‌افتاده بود. در سینمای فرانسه این ضد قهرمان را آلن دلون روی پرده به نمایش می‌گذاشت. این سینما مدیون ادبیات و رمان‌های فرانسوی بود، هر چند سینما هم بر روی نویسندگان این آثار تاثیر می‌گذاشت. ژان‌پاتریک مانشت در چنین دوره‌ای آثار شاخصش را نوشت.
«تیرانداز درازکش» را بسیاری از منتقدان بهترین رمان مانشت دانسته‌اند. رمانی که در آن قواعد ژانر و سبک نوار به شکل استادانه‌ای به کار گرفته شده است و این رمان را در گونۀ خودش تبدیل به اثری کلاسیک کرده است. پیرنگ رمان مستحکم است و حادثه‌پردازی و رخدادهای آن زیاد است و روابط علت و معلولی این رخدادها به خوبی ترسیم شده است. ریتم و ضرباهنگ داستان تند و نفس‌گیر است. مانشت توانسته است بین اکشن و حادثه‌پردازی و شخصیت‌پردازی به توازنی برسد که فقط در توان نویسندگان بزرگ است. شخصیت‌های این رمان پرداخت مناسب و درستی دارند و روابط بین آن‌ها به خوبی شکل گرفته است. بنابراین موقعیت‌های داستانی مهیج و پرتعلیقی در «تیرانداز درازکش» شکل گرفته است.
رمان روایتگر جامعه‌ای است که اخلاق در آن از کف رفته است و غرایز جسمانی و پول بر همۀ روابط سایه افکنده است. در چنین جامعه‌ای آدم‌ها بر پایۀ روابط انسانی در کنار هم قرار نمی‌گیرند بلکه براساس منافع خودشان به همزیستی رسیده‌اند و با دروغ و فریب‌کاری کارشان را پیش می‌برند. حتی عشق نیز در این جهان تهی از معنی شده است.
مارتن تریه شخصیت اصلی رمان جوانی شهرستانی‌ست که در رویای به دست آوردن پول و تغییر وضعیت خودش به ارتش می‌پیوندد. جنگ باعث می‌شود او تبدیل به آدمکشی حرفه‌ای و خونسرد بشود. اما تریه در پایان به فردی فریب‌خورده و مفلوک تبدیل می‌شود که توانایی حرف زدن را دست می‌دهد.
«تیرانداز درازکش» رمانی نفس‌گیر است که خواننده نمی‌تواند آن را زمین بگذارد. برای علاقمندان به داستان‌های نوآر و قهرمان‌های تک افتادۀ این ژانر می‌توانند با اشتیاق به سراغ این کتاب بروند و از خواندن آن لذت ببرند.