کتاب چپ داروینی

یک جامعهٔ انسانی قدری گرایش رقابتی و قدری گرایش همکارانه از خود بروز می دهد. این واقعیت را نمی توان تغییر داد، اما شاید بتوان توازن میان این دو عنصر را بر هم زد. امریکا در قرن بیستم سرمشق یک جامعهٔ رقابتی بوده است، در این جامعه رانهٔ ثروت شخصی و در رأس قرار گرفتن، از نظر عموم هدف تمام اعمال ماست. اما در ژاپن، مردم تمایل بیشتری به جهت گیری گروهی دارند و کمتر خود را جلو می اندازند. این ضرب المثل ژاپنی که «میخی که بلند است چکش می خورد» نقطهٔ مقابل این ضرب المثل غربی است که «چرخی که صدا می دهد روغن می خواهد». اما یافتن نمونه های همکاری در امریکا نیز دشوار نیست، و در ژاپن هم مردم می دانند چطور خودشان را نشان دهند و با رقبا به شیوه ای که به لحاظ اجتماعی پذیرفته شده است رقابت کنند. پس در بحث از جوامعی که به جای همکاری تشویق به رقابت می کنند، و بر عکس، سخن بر سر جوامعی است که تفاوت در درجه دارند، نه در نوع؛ و آن نوع رقابتی که من در ذهن دارم نیز بیشتر رقابت در عرصهٔ بازار است، و بنابراین درنهایت رقابتی است برای ثروت شخصی.

یک جامعهٔ همکارانه، در مقایسه با یک جامعهٔ رقابتی، همخوانی بیشتری با ارزش های چپ دارد. ترغیب به جست وجوی منفعت شخصی از طریق بازار آزاد، احتمالا سهمی در دستیابی به سطوح بالای شکوفایی در جوامع توسعه یافته داشته است، اما هم زمان شکاف میان فقیر و غنی، و توقف حمایت از فقیران را در پی داشته است. هر اصلی دربارهٔ عدالت که برای ارتقای سطح زندگی گروه های فرودست در جامعه اولویت قائل باشد، این امر را غیرقابل دفاع می داند. از منظر فایده گرایانه نیز من تردید دارم ثروت بیشتر برای طبقات متوسط و بالا بتواند افزایش فلاکت انسانی را که این رویکرد برای فقیران به بار آورده است جبران کند. هم تحقیقات ملی و هم تحقیقات بین المللی همبستگی کمی میان افزایش ثروت و افزایش خوشبختی، در شرایطی که نیازهای اولیه برآورده شده باشد، نشان می دهد. جامعهٔ رقابتی، که به افراط کشیده شده، ما را وامی دارد منفعت شخصی را با عبارتی که زمانی روی تی شرت ایوان بوئسکی، سوداگر وال استریت (  کسی که شخصیت گوردون گکو در فیلم وال استریت الیور استون در حقیقت نقش او را بازی می کند) نوشته شده بود، بفهمیم: «برنده کسی است که وقت مردن اسباب بازی های بیشتری داشته باشد». اما با کمی تأمل می توان فهمید جامعه ای که انگیزهٔ اصلی مردم آن میل به مسابقه دادن با همسایه ها و پیشی گرفتن از آنها باشد احتمالا جامعه ای نخواهد بود که اکثر شهروندان آن به خوشبختی و رضایتمندی دست یافته باشند.