کتاب پان تورانیسم

کتاب «پان‌تورانیسم: از سیاست شرقی بریتانیا تا ابزار توسعه‌طلبی ترکی» مجموعه‌ای از مقالات به قلم نویسندگان مختلف است توسط کاوه بیات جمع‌آوری و ترجمه شده است. این مقالات به بررسی نقش پان‌تورانیسم در سیاست‌های داخلی و خارجی بریتانیا و ترکیه می‌پردازد. پان‌تورانیسم به‌عنوان یک ایدئولوژی ناسیونالیستی مطرح می‌شود که هدف آن اتحاد تمامی اقوام ترک‌تبار از آسیای مرکزی، قفقاز و آناتولی است. این ایدئولوژی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم شکل گرفت و تحت تأثیر امپراتوری عثمانی قرار داشت. این ایدئولوژی بر‌پایه ناسیونالیسم فرهنگی و تاریخی ترک‌تباران استوار است و به دنبال ایجاد یک جامعه یکپارچه ترک‌تبار می‌باشد. کتاب بررسی می کند که بریتانیا در دوره استعمار به دنبال تضعیف امپراتوری روسیه و نفوذ در مناطق آسیای مرکزی بود و از‌این‌رو، پان‌تورانیسم به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع استراتژیک بریتانیا مطرح شد. بریتانیا از طریق تأسیس نهادها و حمایت از جنبش‌های ناسیونالیستی ترک‌محور، سعی در تقویت این ایدئولوژی داشت. این حمایت‌ها شامل تدارکات مالی و نظامی و همچنین ایجاد شبکه‌های ارتباطی و جاسوسی بود که به منظور تقویت حرکت‌های ملی‌گرایانه ترک‌تباران انجام می‌گرفت. مطابق با کتاب، پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، ترکیه به رهبری مصطفی کمال آتاتورک بر سیاست‌های داخلی متمرکز شد و پان‌تورانیسم به حاشیه رانده شد. اما در دهه‌های اخیر با ظهور دولت‌های محافظه‌کار و ناسیونالیست، پان‌تورانیسم بار دیگر به عنوان یک ابزار سیاسی مورد استفاده قرار گرفته است. نویسندگان به بررسی نقش پان‌تورانیسم در سیاست‌های داخلی و خارجی ترکیه در دوره معاصر می‌پردازند و نشان می‌دهند که چگونه این ایدئولوژی به‌عنوان ابزاری برای تقویت نفوذ ترکیه در مناطق مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. پان‌تورانیسم تأثیرات زیادی بر سیاست‌های خارجی ترکیه در قبال همسایگان خود به‌ویژه کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز دارد. این ایدئولوژی به ترکیه امکان می‌دهد تا با تکیه بر هویت مشترک ترک‌تباران، نفوذ خود را در این مناطق افزایش داده و روابط سیاسی و اقتصادی خود را تقویت کند. ترکیه با استفاده از این ایدئولوژی، به دنبال ایجاد اتحادهای جدید و تقویت پیوندهای فرهنگی و اقتصادی با کشورهای منطقه است. در پایان قابل‌ذکر است که تمامی مطالب کتاب مستند بوده و فهرستی از مستندات و شواهد در کتاب تعبیه شده است. این کتاب برای علاقه‌مندان به مطالعات منطقه بسیار مفید خواهد بود.