کتاب هنرمندان در زمانه جنگ

کتاب «هنرمندان در زمان جنگ» نوشته هوارد زین، تاریخنگار و فعال اجتماعی آمریکایی، اثری است الهامبخش که به نقش هنرمندان در تقابل با خشونت، ستم و جنگ می‌پردازد. زین در این کتاب مجموع‌های از سخنرانی‌ها و جستارهای خود را گردآوری کرده تا نشان دهد چگونه هنر و خلاقیت می‌توانند سلاحی قدرتمند در برابر نظام‌های سرکوبگر باشند. این کتاب نه تنها روایتی از مقاومت هنری در بستر تاریخ است، بلکه فراخوانی است برای هنرمندان امروز تا صدای بی‌صدایان باشند. در واقع، زین در این کتاب که در سال ۲۰۰۳ منتشر شد، به مناسبت جنگ عراق و افزایش فضای نظامی‌گری در آمریکا، به بازخوانی نقش هنرمندان در دورهه‌ای بحرانی تاریخ می‌پردازد. او با نگاهی به جنبش‌های ضد جنگ، حقوق مدنی و مبارزات کارگری، نمونه‌هایی از شاعران، موسیقیدانان، نویسندگان و نقاشانی را برمی‌شمرد که با آثار خود علیه بی‌عدالتی ایستاده‌اند. با این اوصاف، کتاب ترکیبی است از تحلیل تاریخی، روایت‌های شخصی و بیانیه‌های شورانگیز در ستایش صلح و عدالت. به عقیدۀ نویسنده، در دوران جنگ و سرکوب، هنر هرگز بی‌طرف نیست. او به هنرمندانی مانند پابلو پیکاسو اشاره می‌کند که تابلوی «گرنیکا» را در محکومیت بمباران غیرنظامیان توسط نازی‌ها خلق کرد، یا امیلی دیکینسون که با اشعارش ناخشنودی از جامعه مردسالار را فریاد می‌زد. به باور زین، این آثار نه تنها بازتاب دهنده واقعیت‌ها هستند، بلکه خود بخشی از مبارزه برای تغییرند. کتاب به نقش هنرمندان گمنام و کمتر شناخته‌شده نیز می‌پردازد. مثلا ترانه‌های بردگان سیاهپوست که در دل آهنگ‌های روحانی (اسپیریتوال)، رمزی از امید به آزادی را می‌گنجاندند، یا نقاشان خیابانی جنگ ویتنام که دیوارنگاره‌هایشان فریاد اعتراض به کشتار غیرنظامیان بود. به عبارتی، زین با این روایت‌ها، تاریخ را از زاویه مردم عادی و نه قدرتمندان روایت می‌کند. نکته قابل توجه، امیدواری زین به تغییر است. او با وجود توصیف تاریکی‌های جنگ، بر این باور است که هنر می‌تواند چراغی برای روشنگری باشد. به گفته او، «هر اثر هنری که انسانیت را یادآوری کند، ضربه‌ای است به پیکرۀ جنگ». در پایان، این کتاب نه تنها برای هنرمندان، بلکه برای فعالان اجتماعی، هنرجویان و هر کسی که به رابطه بین هنر و عدالت علاقه‌مند است، جذاب خواهد بود.