ادبیات داستانی
نقد و بررسی کتاب نزدیک ایده
«نزدیک ایده» مجموعه‌ی یادداشت‌‌ها و جستارهای نویسندگان، روزنامه‌نگاران و اندیشمندان گوناگون دربارهی مکانها و نامکان‌هایی است که در آنها فکر می‌کنیم. در این مجموعه نویسندگان به مسئله‌ای پرداخته اند که امروزه‌روز با ایجاد و گسترش فضاهای شهری، مکانها و حتی نامکان‌های گوناگون عمومی هر چه بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. این نکته از دیرباز آشکار بوده که مکانی که انسان در آن قرار دارد در ایده‌ها و فکرهایی که به سراغش می‌آیند نقش قابل توجهی ایفا می‌کنند. هم ازین روست که می‌توان بخشی از اندیشه‌های داروین را در مسیر جنگلی‌ای یافت که او عادت داشت در آن قدم بزند، یا می‌توان رد هوای تازه‌ی کوهستان را در نوشته‌های متاخر نیچه دنبال کرد. فضای فکری مدرن نمود بیرونی خود را در مکان‌هایی می‌یابد که انسان امروزی در درنگ‌های چند لحظه‌ای خود در گیرودار زندگی، دمی در آنها می‌آساید. به عنوان مثال به انتظار رسیدن قطار می‌نشیند، یا با دوستی قدیمی در گوشه‌ی کافه‌ای دنج تجدید دیدار می‌کند، و یا حتی در یک سخنرانی حوصله‌سربر دانشگاهی‌ای شرکت می‌کند. چنین فضاهایی فرصت و فارغ‌بالی‌ای را که پیشینیان از آن برخوردار بودند از انسان می‌گیرد ولی در عوض فرصتی دیگر و مغتنم‌تر در اختیار او می‌گذارد: فرصت خیال و ایده‌پردازی در اوج ملال.
فضاهای فکری صرفا به مکانها یا نامکان‌ها- نظیر ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و …- محدود نمی‌شوند و فضاهای ذهنی را نیز شامل می‌شوند. منظور از فضاهای ذهنی آن دسته ذهنیتی است که از طریق روایت‌ها و داستان‌هایی که شخص مطالعه کرده، دیده یا شنیده، و حتی تجربه کرده است بر می‌آید و زمینه‌ی فهم و ادراک دنیا را به شیوه‌ای خاص و شخصی فراهم می‌کند. با داشتن چنین ذهنیتی شخص می‌تواند با اندیشیدن در این فضاهای فکری، به ایده‌ها و اندیشه‌های نو دست یابد و لایه‌های روایی ذهن خود را مدام بهبود و ارتقا ببخشد.
«نزدیک ایده» در نه بخش نسبتا کوتاه به بررسی فضاهای فکری مکان‌مند و ذهنی می‌پردازد و گاه با شیطنتی آمیخته در لحن، نتایج آن را گزارش می‌دهد. نویسندگان این متن‌ها مطابق با سنت معروف آلمانی مدام در حال بازبینی و شک و تردید در دانسته‌های پیشین خود هستند و در تلاش‌‌اند مفهومی نوین از کنش اندیشیدن ارائه بدهند و مشروعیت ایده‌ی جاافتاده و متعارف «مکان» را به پرسش بگیرند.
فضاهای فکری صرفا به مکانها یا نامکان‌ها- نظیر ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و …- محدود نمی‌شوند و فضاهای ذهنی را نیز شامل می‌شوند. منظور از فضاهای ذهنی آن دسته ذهنیتی است که از طریق روایت‌ها و داستان‌هایی که شخص مطالعه کرده، دیده یا شنیده، و حتی تجربه کرده است بر می‌آید و زمینه‌ی فهم و ادراک دنیا را به شیوه‌ای خاص و شخصی فراهم می‌کند. با داشتن چنین ذهنیتی شخص می‌تواند با اندیشیدن در این فضاهای فکری، به ایده‌ها و اندیشه‌های نو دست یابد و لایه‌های روایی ذهن خود را مدام بهبود و ارتقا ببخشد.
«نزدیک ایده» در نه بخش نسبتا کوتاه به بررسی فضاهای فکری مکان‌مند و ذهنی می‌پردازد و گاه با شیطنتی آمیخته در لحن، نتایج آن را گزارش می‌دهد. نویسندگان این متن‌ها مطابق با سنت معروف آلمانی مدام در حال بازبینی و شک و تردید در دانسته‌های پیشین خود هستند و در تلاش‌‌اند مفهومی نوین از کنش اندیشیدن ارائه بدهند و مشروعیت ایده‌ی جاافتاده و متعارف «مکان» را به پرسش بگیرند.
خلاصه هایی از کتاب نزدیک ایده
«در ذهنم همه ی فضاهایی را مرور می کنم که در کودکی و جوانی دنبال شان می گشتم، برای خود می ساختم، یا به آنها پناه می بردم؛ مخفی گاه هایی در جنگل یا در سرداب، فضاهای چفت و بست شده و همچنین گاه فضاهای باز. همه ی این فضاها بیش از هر چیز بر اساس آنچه نبودند، تعریف می شدند: پرسروصدا نبودند؛ اشغال نبودند؛ بی واسطه یا باواسطه تحت سلطه ی هیچ کس، یعنی هیچ بزرگتری، نبودند؛ تسلیم ایده ها یا آداب و رسوم و عرف دیگران نبودند. به بیان دیگر، فضاهای آزاد، خالی و آرامی بودند که می شد در آنها نفس کشید. «نه ضرورتی برای شتاب بود، نه ضرورتی برای درخشش، نه ضرورتی برای اینکه آدم کسی جز خودش باشد.» همین است، این جاها بیش و پیش از هر چیز، مکان هایی برای اندیشیدن بودند. جاهایی که شاخصه شان این بود: مجبورت نمی کردند کسی غیر از خودت باشی؛ حتی در آن سال های جوانی که هنوز درست نمی شد نامی بر این «خود» گذاشت، ولی کاملا دقیق می شد حسش کرد.»
دیدگاهها
پاک‌کردن فیلترهاهیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.