کتاب شرح جامع مثنوی معنوی (دفتر اول)

ساعتی تاخیر کرد اندر شدن

بعد از آن شد پیش شیر پنجه زن/

زان سبب کاندر شدن او ماند دیر

خاک را می کند و می غرید شیر/

گفت من گفتم که عهد آن خسان

خام باشد خام و سست و نارسان/

دمدمهٔ ایشان مرا از خر فکند

چند بفریبد مرا این دهر چند/

سخت در ماند امیر سست ریش

چون نه پس بیند نه پیش از احمقیش/

راه هموارست زیرش دامها

قحط معنی درمیان نامها/

لفظها و نامها چون دامهاست

لفظ شیرین ریگ آب عمر ماست/

آن یکی ریگی که جوشد آب ازو

سخت کم یابست رو آن را بجو/

منبع حکمت شود حکمت طلب

فارغ آید او ز تحصیل و سبب/

لوح حافظ لوح محفوظی شود

عقل او از روح محظوظی شود/

چون معلم بود عقلش ز ابتدا

بعد ازین شد عقل شاگردی ورا
/
عقل چون جبریل گوید احمدا

گر یکی گامی نهم سوزد مرا/

تو مرا بگذار زین پس پیش ران

حد من این بود ای سلطان جان/

هر که ماند از کاهلی بی شکر و صبر

او همین داند که گیرد پای جبر/

هر که جبر آورد خود رنجور کرد

تا همان رنجوریش در گور کرد/

گفت پیغمبر که رنجوری بلاغ

رنج آرد تا بمیرد چون چراغ/

جبر چه بود بستن اشکسته را

یا بپیوستن رگی بگسسته را
/
چون درین ره پای خود نشکسته ای

بر کی می خندی چه پا را بسته ای/

وانک پایش در ره کوشش شکست

در رسید او را براق و بر نشست/

حامل دین بود او محمول شد

قابل فرمان بد او مقبول شد/

تاکنون فرمان پذیرفتی ز شاه

بعد ازین فرمان رساند بر سپاه/

تاکنون اختر اثر کردی درو

بعد ازین باشد امیر اختر او/

گر ترا اشکال آید در نظر

پس تو شک داری در انشق القمر/

تازه کن ایمان نی از گفت زبان

ای هوا را تازه کرده در نهان/

تا هوا تازه ست ایمان تازه نیست

کین هوا جز قفل آن دروازه نیست/

کرده ای تاویل حرف بکر را

خویش را تاویل کن نه ذکر را/

بر هوا تاویل قرآن می کنی

پست و کژ شد از تو معنی سنی