کتاب خانواده پواسونار

کتاب «خانواده پواسونار» یکی از رمان‌های درخشان «ژان دوتور» نویسنده‌ی فقید فرانسوی است که با طنزی گزنده و تلخ به وقایع جنگ جهانی دوم پرداخته است. جنگ جهانی دوم حادثه‌ی شومی بود که در سال‌های 1939 تا 1945 بیشتر کشورهای جهان را درگیر کرد و بدون شک یکی از نقاط تاریک قرن بیستم به‌حساب می‌آید. شروع جنگ جهانی با یورش‌های المان نازی به کشورهای دیگر همراه بود که تأثیرات سنگینی در وضعیت کشورهای جهان و مخصوصا اروپا داشت. جنگ فرانسه و آلمان یکی از تراژیک‌ترین نبردهای جنگ جهانی است که با سقوط فرانسه و اشغال این کشور به دست نیروهای حزب نازی در حافظه‌ی تاریخ ثبت شده است. این نبرد اگرچه تلخ بود ولی در رمان‌ها و آثار سینمایی مختلفی پرداخته شد و جنبه‌هایی از روح سلحشوری مردم فرانسه در این آثار نشان داده شد. رمان «خانواده پواسونار» نیز با مضمون جنگ آلمان و فرانسه نوشته شده است ولی برخلاف دیگر آثار مربوط به جنگ، هیچ اثری از ملیت‌گرایی و تمجید روحیه‌ی سلحشوری در ان به چشم نمی‌خورد. در اصل «ژان دوتور» در این اثر نه‌تنها مردم فرانسه را قهرمانان صحنه ی نبرد و دفاع از ماما وطن، نشان نداده است، بلکه با توصیف کاستی‌های اخلاقی و حتی بزرگ‌نمایی آن، هجویه‌ای طنزآمیز از واقعیت جامعه‌ی فرانسه در ان سال‌ها ترسیم کرده است. در این داستان تاریخی که البته شکل جدید و بکری از تاریخ روایت می‌شود، با خانواده‌ی پواسونار آشنا می‌شویم که در گیرودار جنگ نه‌تنها کمکی به وطن و کشور نمی‌کند بلکه در جهات تأمین منافع خود از هیچ کاری فروگذار نمی‌کند. آقای پواسونار و همسرش هوبر در محله‌ی ترن پاریس، لبنیاتی خانوادگی پواسونار را مدیریت می‌کنند و این فروشگاه در دوران قحطی و کمبود مواد غذایی کسب‌وکار پر رونقی را به هم زده است. خانواده‌ی پواسونار برای تأمین منافع خود و افزایش اندوخته‌های مالی، دست به هر کاری می‌زنند. از احتکار مواد غذایی گرفته تا لودادن نیروهای مبارز فرانسوی به اشغالگران آلمانی، راز موفقیت این خانواده در یک‌کلام فروش شرافت است. ژان دوتور در هجویه‌ی خانواده‌ی پواسونار، پرتره‌ای طنزآمیز از جامعه‌ی فرانسه ارائه داده است که شاید در تمام دنیا و برای تمام مردم جنگ‌زده آشنا باشد. درست آن هنگام که همه‌جا پر از شعارهای ملی و قهرمانانه است، برخی افراد چون پواسونار کاسه‌ی منفعت‌طلبی دست گرفته و پشت‌پا به تمام اخلاقیات انسانی می‌زنند. انتشار این رمان در سال 1952، حرکت مهمی از این نویسنده‌ی فرانسوی بوده است؛ چرا که تنها هفت سال از پایان جنگ جهانی گذشته و شاید هنوز بسیاری از پواسونارها در این کشور صاحب‌منزلت بوده‌اند. مطالعه‌ی این رمان برای تمام علاقه‌مندان به ادبیات ضدجنگ، و داستان‌های تاریخی توصیه می‌شود.