کتاب امشب می‌میری

رمان”امشب می‌میری” اثر رنه فرنی، اثری کوتاه اما پرشور است که در مرز میان خاطره، نوآر فرانسوی و شهادت‌نامه‌ای علیه بی‌عدالتی حرکت می‌کند. این اثر، به شکلی فشرده اما عمیق، سقوط یک نویسنده را به تاریکی سیستم قضایی فرانسه روایت می‌کند و در عین حال، شعله‌ای انسانی و شاعرانه از مقاومت و شفقت را روشن نگه می‌دارد. این کتاب برنده‌ی جوایز معتبری چون مونت‌کریستو و نیس: در مسیر فرشتگان شده است-و نه فقط به خاطر موضوعش، بلکه به‌خاطر زبانش.
رمان با جمله‌ای آغاز می‌شود که لحن و رویکرد آن را یکسره آشکار می‌کند:
«امشب، قاضی را خواهم کشت.»
از همان آغاز، فرنی مخاطب را با دنیایی بی‌واسطه روبه‌رو می‌سازد: لحن سرد و شفاف، اما آکنده از خشم نهفته. ساختار اثر خطی است اما روایت، لایه‌هایی موازی از خاطره، بی‌عدالتی، پدری، و رفاقت را هم‌زمان بازمی‌تاباند.
مضامین اصلی عبارتند از:
– زوال عدالت در برخورد با انسان‌های بی‌قدرت؛
– دوستی در دل طبقات اجتماعی متضاد؛
– شهامت اخلاقی در مواجهه با نهادهایی که بی‌چهره و بی‌رحمند؛
– نقش زبان به عنوان سلاحی برای بقا، برای اعتراض، و برای مراقبت.
رنه فرنی، که خود راوی داستان نیز هست، در زندان لوین کارگاه نویسندگی داوطلبانه‌ای را اداره می‌کند و در آنجا با مکس آشنا می‌شود؛ مجرمی کاریزماتیک از مارسی که در عین خشونت پیشینه‌اش، نوعی صداقت اصیل دارد. پیوند میان آن‌ها از جنس رفاقتی نایاب در میان تضادهای اجتماعی است. مکس بعدها به فرنی کمک می‌کند تا از دخترش در برابر تهدیدهایی ناشناس محافظت کند. آن‌ها با هم یک رستوران تأسیس می‌کنند-کنشی انسانی که به‌طرز تراژیکی، نقطه آغاز اتهاماتی مخرب و سرانجام، سقوط راوی به درون فضای کابوس‌گونه‌ی بوروکراسی قضایی می‌شود. فرنی به‌ناگاه مورد حمله‌ی پلیس قرار می‌گیرد، به بازجویی، بی‌خوابی، تحقیر و تفتیش پی‌درپی محکوم می‌شود؛ او، پدری تنها، نویسنده‌ای روشنفکر، ناگهان بدل می‌شود به متهمی در حاشیه‌ی قانون.
“امشب می‌میری” اثری است از مرزها-مرز میان قربانی و متهم، میان عدالت و انتقام، میان نور و تاریکی. این کتاب، هم بیانیه‌ای حقوقی است و هم مرثیه‌ای برای حقیقت انسانی در جهانی بی‌ثبات. فرنی، با چیزی بیش از یک قلم در دست، در برابر سیستمی قرار می‌گیرد که قدرت را بی‌پاسخ‌گویی اعمال می‌کند. کتاب او، نه از موضع خشم صرف، بلکه با ترکیبی از وضوح فکری، غم شخصی و زبان ادبی می‌درخشد. برای خوانندگانی که به ادبیات اجتماعی، روایت‌های قضایی و نوآر اخلاق‌مدار علاقه دارند، این اثر ضروری و فراموش‌ناشدنی است.